Öncelikle kartel faizi nedir? Nasıl Uygulanır? Hangi tarihler arasında kredi kullananlara uygulanmıştır onu biraz anlatalım. 

KARTEL: Birbirleriyle ortak iş ilişkisi içerisinde bulunmayan bağımsız şirketlerin ya da işletmelerin ‘’Bizim konumuzda bankaların’’ yüksek kazanç elde etmek maksadıyla, serbest piyasada var olması gereken rekabeti ortadan kaldırarak aralarında anlaşarak birlikte hareket etmelerine denir. 

Kartelin Uygulanması: Aşağıdaki listede isimleri sayılmış olan bankalar kendi aralarında kartel oluşturarak faiz oranlarını yükseltmişlerdir, böylece kredi kullanan müşterilerinden daha fazla ücret almışlardır. İlgili bankaların listesine bir göz atalım; 

1. Akbank T.A.Ş. (AKBANK) 

1. Denizbank A.Ş. (DENİZBANK) 

1. Finans Bank A.Ş. (FİNANSBANK) 

1. HSBC Bank A.Ş. (HSBC) 

1. ING Bank A.Ş.(ING) 

1. Türk Ekonomi Bankası A.Ş. (TEB) 

1. Türkiye Garanti Bankası A.Ş. (GARANTİ),  

1. Türkiye Halk Bankası A.Ş. (HALKBANK) 

1. Türkiye İş Bankası A.Ş. (İŞ BANKASI) 

1. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. (VAKIFBANK) 

1. Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. (YKB) 

1. T.C. Ziraat Bankası A.Ş.(ZİRAAT) 

Yukarıda sayılan bu bankalardan herhangi birisinden belirtilen tarihler arasında Konut, Araç, İhtiyaç kredisi kullanmışsanız evet! sizde hak sahibisiniz, ve bankalardan alçağınız var demektir.  

Peki Hangi Tarihler Arasında Çekilen Krediler Bu Kapsamda Sayılıyor? 

21.08.2007-22.09.2011 tarihleri arasında çekilen krediler bu kapsamda hak kazanmış oluyor 

Hangi Miktarlarda 3 Kat Tazminata Hak kazanılıyor? 

Örneğin: 200.000,00TL’lik 10 yıl vadeli bir konut kredisinde uygulanması gereken faiz oranı %1’lik  bir faiz ancak, bankaların aralarında  oluşturduğu kartel sonucu bu faizin uygulanması size%1,15 şeklinde olmuştur, bundan dolayı sizin normalde %1’lik faize göre ödemeniz gereken miktar 344.000TL ancak %1,15TL’lik fiz uygulandığında bu miktar 369.000TL’ye çıkıyor ki bu da sizin fazladan 25.000TL fazla faiz ödediğiniz anlamına geliyor, bundan kaynaklı olarak açacağınız tazminat davasında da 3 katı kadar tazminat alacaksınız. Örneğimize göre bu 3 kat tazminat da 75.000TL oluyor. Ancak bu davayı açarken çok dikkat etmeniz gereken görev, yetki ve hesaplamalar oluşacağı için mutlaka bir avukata danışmanız gerekiyor. 

Bu Davada Görevli Ve Yetkili Mahkeme Neresi? 

Tüketiciler için Görevli Mahkeme Tüketici Mahkemeleri, 

Tacirler için Görevli Mahkeme Asliye Ticaret Mahkemeleri, 

Kurumlar için ise Asliye Hukuk Mahkemeleridir. 

REKABET KURULU KARARI 

Rekabet Kurumu Başkanlığından, 

REKABET KURULU KARARI 

Dosya Sayısı : 2011-4-91 (Soruşturma) 

Karar Sayısı : 13-13/198-100 

Karar Tarihi : 08.03.2013 

(1) E. DOSYA KONUSU: Türkiye’de faaliyet gösteren 12 bankanın mevduat, kredi ve kredi 

kartı hizmetleri konusunda anlaşma ve/veya uyumlu eylem içerisinde bulunmak 

suretiyle 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (4054 sayılı Kanun) 4. 

maddesini ihlal edip etmediğinin tespiti. 

(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Türkiye’de faaliyet gösteren bankaların mevduat, kredi ve kredi kartı 

hizmetlerine ilişkin faiz oranı, ücret ve komisyonların birlikte belirlenmesi konusunda anlaşma 

ve/veya uyumlu eylem içerisinde bulundukları ve bu suretle 4054 sayılı Kanun’u ihlal ettikleri 

iddiası. 

(3) G. DOSYA EVRELERİ: Rekabet Kurumu (Kurum) kayıtlarına 25.03.2011 tarihinde intikal 

eden başvuruda tüm bankaların uygulamakta olduğu kredi kartı alışveriş faizi ve gecikme 

faizi oranlarının Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından belirlenen en yüksek 

oran üzerinden tespit edildiği, hiçbir bankanın bu faiz oranlarında indirime gitmediği ve tüm 

bankaların aynı faiz oranını kullandığı iddia edilmiştir. 

(4) Başvuru üzerine yapılan inceleme sonucunda düzenlenen 20.05.2011 tarih ve 2011-4-91/İİ- 

11-377.SB sayılı İlk İnceleme Raporu, Rekabet Kurulunun (Kurul) 26.05.2011 tarih ve 11-32 

sayılı toplantısında görüşülerek, 11-32/673-M sayı ile; Türkiye’de faaliyet gösteren ve kredi 

kartı ihraç eden bankaların kredi kartı alışveriş ve gecikme faizi oranlarını da kapsayacak 

şekilde tüm faiz oranlarına ilişkin olarak önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir. 

(5) Önaraştırma sonucunda hazırlanan 25.10.2011 tarih ve 2011-4-91/ÖA-11-171.HY sayılı 

Önaraştırma Raporu Rekabet Kurulunun 02.11.2011 tarihli ve11-55 sayılı toplantısında ele 

alınmış ve 11-55/1438-M sayılı Karar ile, Akbank T.A.Ş. (AKBANK), Denizbank A.Ş. 

(DENİZBANK), Finans Bank A.Ş. (FİNANSBANK), HSBC Bank A.Ş. (HSBC), ING Bank A.Ş. 

(ING), Türk Ekonomi Bankası A.Ş. (TEB), Türkiye Garanti Bankası A.Ş. (GARANTİ), Türkiye 

Halk Bankası A.Ş. (HALKBANK), Türkiye İş Bankası A.Ş. (İŞ BANKASI), Türkiye Vakıflar 

Bankası T.A.O. (VAKIFBANK), Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. (YKB) ve T.C. Ziraat Bankası A.Ş. 

(ZİRAAT) hakkında, söz konusu teşebbüsler tarafından 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesinin 

ihlal edilip edilmediğinin belirlenmesi amacıyla, aynı Kanun’un 41. maddesi uyarınca 

soruşturma başlatılmıştır. Diğer taraftan GARANTİ’nin kredi kartı ve konut kredisi destek 

hizmetlerini iştirakleri aracılığıyla yürütmesi nedeniyle Garanti Ödeme Sistemleri A.Ş. 

(GÖSAŞ) ve Garanti Konut Finansmanı Danışmanlık A.Ş. (GKFD) de aynı karar ile 

soruşturma kapsamına dahil edilmiştir. 

(6) Soruşturma kapsamında GARANTİ, GÖSAŞ, YKB, DENİZBANK, FİNANSBANK, 

HALKBANK, AKBANK, İŞ BANKASI ve Şekerbank T.A.Ş.’de (ŞEKERBANK) yerinde 

inceleme yapılmıştır. 

13-13/198-100 

3 / 169 

(7) Kurum kayıtlarına 09.02.2012, 09.12.2011 ve 19.03.2012 tarihlerinde intikal eden başvurular 

Kurulun sırasıyla 02.03.2012 tarih ve 12-09/293-M sayılı; 03.05.2012 tarih ve 12-24/677-M 

sayılı, 09.05.2012 tarih ve 12-25/739-M (I) sayılı kararlarıyla mevcut soruşturma ile 

birleştirilmiştir. 

(8) Kurum kayıtlarına 28.02.2012 tarih ve 1733 sayı ile intikal eden başvuruda ise, yürütülen 

soruşturma kapsamında 4054 sayılı Kanun’un 9/4. maddesi gereğince geçici tedbir kararı 

alınması talep edilmiştir. Kurulun 14.03.2012 tarih ve 12-11/376-M sayılı kararı ile anılan 

talep reddedilmiştir. 

(9) Soruşturmanın ilk altı aylık süresi 02.05.2012 tarihinde sona ermiş olup, 06.04.2012 tarih ve 

12-17/460-M sayılı Rekabet Kurulu kararı uyarınca, 4054 sayılı Kanun’un 43. maddesinin 

birinci fıkrası hükmü gözetilerek söz konusu soruşturmanın süresinin bitiminden itibaren altı 

ay uzatılmasına karar verilmiştir. 

(10) Tarafların talepleri üzerine Kurul 10.01.2013 tarih ve 13-03/39-M sayılı kararı ile 25.02.2013 

tarihinde sözlü savunma toplantısı yapılmasına karar vermiştir. Belirtilen tarihte yapılan sözlü 

savunma toplantısının ardından Kurul tarafından 08.03.2013 tarih ve 13-13/198-100 sayılı 

nihai karar verilmiştir. 

1. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: Soruşturma Heyeti’nde yer alan raportörler tarafından; AKBANK,

DENİZBANK, FİNANSBANK, HSBC, ING, TEB, HALKBANK, İŞ BANKASI, VAKIFBANK 

YKB, ZİRAAT ile GARANTİ, GÖSAŞ ve GKFD’den oluşan ekonomik bütünlüğün 21.08.2007 

ve 24.10.2011 tarihleri arasında mevduat, kredi ve kredi kartı hizmetleri bakımından fiyat 

tespit etmek suretiyle 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettiği, VAKIFBANK, ZİRAAT ve 

HALK’ın ise kamu mevduatı açısından Kanun’un 4. maddesini ayrıca ihlal ettikleri ve bu 

nedenle adı geçen teşebbüsler hakkında 4054 sayılı Kanun’un 16. maddesinin üçüncü fıkrası 

uyarınca idari para cezası uygulanması gerektiği sonucuna ulaşıldığı ifade edilmektedir. 

1. YAPILAN İNCELEME VE TESPİTLER

I.1. Hakkında Soruşturma Yürütülen Teşebbüsler 

(11) Soruşturmaya taraf olan 12 bankanın sermaye yapıları ve faaliyet alanları hakkında bilgiler 

aşağıdaki tabloda sunulmaktadır: 

Tablo 1: Bankaların Sermaye Yapıları ve Faaliyet Alanları 

Banka Adı Sermaye Yapısı Faaliyet Türü Faaliyet Alanları 

AKBANK Özel Sermayeli Mevduat Bankası 

Bireysel, kurumsal ve özel bankacılık, KOBİ 

bankacılığı ve uluslararası ticaretin finansmanı 

(Mevduat, kredi, kredi kartı) 

DENİZBANK Türkiye’de kurulu 

yabancı sermayeli Mevduat Bankası 

Bireysel, kurumsal, ticari bankacılık ile kamu 

bankacılığı, işletme ve tarım bankacılığı hizmetlerinin 

yanı sıra iştirakleri aracılığıyla yatırım, finansal 

kiralama, faktoring ve sigortacılık hizmetleri 

(Mevduat, kredi, kredi kartı) 

FİNANSBANK Türkiye’de kurulu 

yabancı sermayeli Mevduat Bankası Bireysel, kurumsal, ticari ve özel bankacılık ve KOBİ 

bankacılığı (Mevduat, kredi, kredi kartı) 

GARANTİ Özel Sermayeli Mevduat Bankası bireysel, kurumsal, ticari bankacılık ve KOBİ 

bankacılığı (Mevduat, kredi, kredi kartı) 

GÖSAŞ GARANTİ iştirakidir. Ödeme sistemleri 

GKFD GARANTİ iştirakidir. Konut finansmanı faaliyetlerine yönelik olarak destek 

hizmetleri 

HALKBANK Kamu Sermayeli Mevduat Bankası Bireysel, kurumsal ve ticari bankacılık ile KOBİ 

bankacılığı (Mevduat, kredi, kredi kartı) 

HSBC Türkiye’de kurulu 

yabancı sermayeli Mevduat Bankası Bireysel, kurumsal ve ticari bankacılık ile işletme ve 

yatırım bankacılığı 

ING Türkiye’de kurulu 

yabancı sermayeli Mevduat Bankası Bireysel, özel, kurumsal ve ticari bankacılık ile KOBİ 

bankacılığı (Mevduat, kredi, kredi kartı) 

İŞ BANKASI Özel Sermayeli Mevduat Bankası Bireysel, özel, kurumsal ve ticari bankacılık, KOBİ 

bankacılığı (Mevduat, kredi, kredi kartı) 

TEB Özel Sermayeli Mevduat Bankası Bireysel, özel, kurumsal ve ticari bankacılık ile 

işletme bankacılığı (Mevduat, kredi, kredi kartı) 

VAKIFBANK Kamu Sermayeli Mevduat Bankası Bireysel, kurumsal ve ticari bankacılık (Mevduat, 

kredi, kredi kartı) 

13-13/198-100 

4 / 169 

YKB Özel Sermayeli Mevduat Bankası Kurumsal ve ticari bankacılık ile bireysel bankacılık 

(Mevduat, kredi, kredi kartı) 

ZİRAAT Kamu Sermayeli Mevduat Bankası Bireysel, ticari ve KOBİ bankacılığı (Mevduat, kredi, 

kredi kartı) 

(12) Kamu sermayeli bankaların ortaklık ve yönetim yapılarının değerlendirme bakımından önem 

arz etmesi sebebiyle, belirtilen bankaların ortaklık yapılarına aşağıdaki tablolarda yer 

verilmektedir. 

Tablo 2: HALKBANK’ın Hissedarlık Yapısı 

Hissedar Adı Hisse Oranı (%) 

Özelleştirme İdaresi Başkanlığı 75,03 

Halka Açık 24,94 

Diğer 0,03 

Toplam 100 

Tablo 3: VAKIFBANK’ın Hissedarlık Yapısı 

Hissedar Adı Hisse Oranı (%) 

Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün İdare ve Temsil Ettiği Mazbut 

Vakıflar 43,00 

Mülhak Vakıflar 15,45 

Diğer Mülhak Vakıflar 0,13 

Diğer Mazbut Vakıflar 0,06 

Vakıfbank Mem. ve Hizm. Em. Ve Sağ. Yard. San. 16,10 

Diğer Gerçek ve Tüzel Kişiler 0,06 

Halka Açık 25,20 

Toplam 100 

(13) Son olarak, ZİRAAT’in tüm hisseleri T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığına aittir. Yönetim 

kurulu başkan ve üyeleri, denetim kurulu üyeleri ile genel müdür ve yardımcıları, Bankada 

hisse sahibi değildir. ZİRAAT bireysel, ticari ve KOBİ müşterilerine kartlı ödeme hizmetleri, 

mevduat, kredi ve yatırım hizmetleri sunmaktadır. 

I.2. Bankacılık Sektörüne İlişkin Bilgiler 

(14) Türkiye Bankalar Birliği (TBB) verilerine göre Türkiye’de Mart 2012 itibarıyla 48 banka faaliyet 

göstermektedir. Bu bankalar genel itibarıyla mevduat bankaları, kalkınma ve yatırım 

bankaları ile katılım bankaları olarak sınıflandırılmaktadır. 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun 

3. maddesinde mevduat bankası, katılım bankası ve kalkınma ve yatırım bankası şu şekilde

tanımlanmıştır: 

Mevduat Bankası: Kendi nam ve hesabına mevduat kabul etmek ve kredi kullandırmak esas 

olmak üzere faaliyet gösteren kuruluşlar ile yurt dışında kurulu bu nitelikteki kuruluşların 

Türkiye’deki şubeleri. 

Katılım Bankası: Özel cari ve katılma hesapları yoluyla fon toplamak ve kredi kullandırmak 

esas olmak üzere faaliyet gösteren kuruluşlar ile yurt dışında kurulu bu nitelikteki kuruluşların 

Türkiye’deki şubeleri. 

Kalkınma ve Yatırım Bankası: Mevduat veya katılım fonu kabul etme dışında, kredi 

kullandırmak esas olmak üzere faaliyet gösteren ve/veya özel kanunlarla kendilerine verilen 

görevleri yerine getiren kuruluşlar ile yurt dışında kurulu bu nitelikteki kuruluşların 

Türkiye’deki şubeleri. 

(15) 5411 sayılı Kanun’un 4. maddesinde ise mevduat bankalarının katılım fonu kabulü ve 

finansal kiralama işlemleri; katılım bankalarının mevduat kabulü; kalkınma ve yatırım 

bankalarının ise mevduat ve katılım fonu kabulü gerçekleştirmesi yasaklanmıştır. 

(16) Türk bankacılık sisteminde faaliyet gösteren bankaların faaliyet alanlarına ve hissedarlık 

yapılarına göre dağılımı aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. 

13-13/198-100 

5 / 169 

Tablo 4: Türkiye’de Faaliyet Gösteren Banka Grupları ve Sayıları 

Banka Grubu Banka Sayısı 

Kalkınma ve Yatırım Bankaları 13 

Kamu Sermayeli 4 

Özel Sermayeli 5 

Türkiye’de Kurulu Yabancı Sermayeli 4 

Mevduat Bankaları 23 

Kamu Sermayeli 3 

Özel Sermayeli 10 

Türkiye’de Kurulu Yabancı Sermayeli 10 

Yabancı Banka Şubeleri 6 

Katılım Bankaları 4 

TMSF Bünyesindeki Bankalar 2 

Toplam 48 

(17) Soruşturmaya taraf olan bankalardan VAKIFBANK, HALKBANK ve ZİRAAT kamu sermayeli 

mevduat bankaları iken; AKBANK, GARANTİ, İŞ BANKASI, YKB ve TEB özel sermayeli 

mevduat bankası; DENİZBANK, FİNANSBANK, HSBC ve ING ise Türkiye’de kurulu yabancı 

sermayeli mevduat bankalarıdır. 

(18) Bankacılık sisteminde, banka büyüklüğünü belirleyen unsurların başında bankaların aktif 

büyüklüğü gelmekte, sektördeki yoğunlaşma oranları da aktif büyüklüğüne göre 

hesaplanmaktadır. Tablo 5’te, 2007-2011 döneminde Türkiye’de faaliyet gösteren banka 

sayısı ile aktif büyüklüğüne göre yoğunlaşma oranları yer almaktadır. Tablo 6’da ise 

soruşturmaya taraf bankaların 2007-2011 döneminde aktif büyüklükleri ile 2011 yılına ilişkin 

sektördeki aktif paylarına yer verilmiştir. 

Tablo 5: Banka Sayısı ve Yoğunlaşma Oranları 

2007 2008 2009 2010 2011 

Banka Sayısı 50 49 49 49 48 

CR5 (%) 59,8 60,1 60,5 60,1 61,2 

CR10 (%) 82,5 82,8 83,4 83,2 87,1 

HHI 879,1 885,7 913,3 897,0 934,5 

Tablo 6: Bankaların Aktif Büyüklükleri (milyon TL) ve Payları (%) 

Banka 2007 2008 2009 2010 2011 2011 (%) 

İŞ BANKASI 80.181 97.552 113.223 131.796 161.669 13,93 

ZİRAAT 80.942 104.412 124.529 151.160 160.681 13,84 

GARANTİ 67.578 88.941 105.462 123.963 146.642 12,63 

AKBANK 68.205 85.655 95.309 113.183 133.552 11,51 

YKB 50.353 63.723 64.560 84.776 108.103 9,31 

VAKIFBANK 42.408 52.193 64.798 73.962 89.184 7,68 

HALKBANK 40.234 51.096 60.650 72.942 91.124 7,85 

FİNANSBANK 20.882 26.573 29.318 38.087 46.199 3,98 

TEB 11.801 14.736 15.064 19.031 38.092 3,28 

DENİZBANK 14.912 19.225 21.205 27.660 35.983 3,10 

HSBC 13.432 14.696 13.850 17.737 24.132 2,08 

ING 12.541 16.503 15.233 17.299 21.066 1,81 

Diğer 57.669 70.565 75.332 90.278 104.285 8,98 

Toplam 561.140 705.871 798.533 961.876 1.160.712 100 

(19) Tablo 5’ten görüleceği üzere aktif büyüklüğüne göre ilk 5 ve ilk 10 banka yoğunlaşma oranları 

oldukça yüksek seyretmekte olup 2011 yılında bu oranlar sırasıyla %61,2 ve %87,1 

düzeyinde gerçekleşmiştir. Soruşturmaya taraf 12 bankanın toplam aktif payı ise 2011 yılında 

%91,02 olup sektörün önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. 

13-13/198-100 

6 / 169 

(20) Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) tarafından aktif büyüklüğü baz alınarak 

yapılan ölçeklerine göre banka sınıflamasında1, ZİRAAT, İŞ BANKASI, GARANTİ, AKBANK, 

YKB, VAKIFBANK ve HALKBANK büyük ölçekli banka; FİNANSBANK, DENİZBANK, TEB, 

HSBC ve ING ise orta ölçekli banka olarak nitelendirilmiştir. Söz konusu sınıflamaya göre, 

tümü mevcut soruşturmaya dahil olan yedi adet bankadan oluşan büyük ölçekli bankalar 

grubunun toplam aktiflerinin sektördeki payı 2011 yılında %76,75’tir. Sekiz adet bankanın 

bulunduğu ve bunlardan beşinin soruşturmaya dahil olduğu orta ölçekli bankalar grubunun 

toplam payı ise yaklaşık %17’dir. Büyük ölçekli bankaların tümü mevduat bankası iken orta 

ve küçük ölçekli bankalar grubu genel itibariyle mevduat bankaları ile katılım bankalarından 

oluşmaktadır. Kalkınma ve yatırım bankaları ile yabancı banka şubeleri ise mikro ölçekli 

bankalar grubuna dahildir2. 

(21) Yukarıda bahsedildiği üzere, yürütülmekte olan soruşturmaya taraf 12 banka mevduat 

bankası niteliğindedir. Türkiye’de mevduat bankalarının temel faaliyet alanını mevduat ve 

kredi hizmetleri ile kartlı ve kartsız ödeme hizmetleri oluşturmaktadır. Kartlı ödeme 

hizmetlerinde ise kredi kartı hizmetleri önemli bir yer tutmaktadır.